ઓનલાઈન વોલેટ પરનો આ વિડિયો સંદેશ RBI ગવર્નર દ્વારા જારી કરવામાં આવ્યો નથી..

આરબીઆઈના સત્તાવાર પ્રવક્તાએ અમને પુષ્ટિ આપી કે વાયરલ વિડિયો એડિટ કરવામાં આવ્યો છે અને આ આરબીઆઈ ગવર્નરનો અવાજ નથી.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસનો કથિત રૂપે એક વિડિયો જે મોબાઈલ પેમેન્ટ યુઝર્સને એપ્લિકેશન અને પેમેન્ટની છેતરપિંડી વિશે ચેતવણી આપતા બતાવે છે ડે સોશિયલ મીડિયા પર ખુબ જ વાયરલ થઈ રહ્યો છે. વાયરલ વિડિયોમાં શક્તિકાંત દાસ લોકોને પેમેન્ટ એપ્લિકેશન છેતરપિંડી જેવી કે PhonePe, Google Pay અને Paytm વિશે સલાહ આપતા બતાવે છે. આ વિડિયોને શેર કરીને દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, “વાયરલ વિડિયો આરબીઆઈના ગવર્નર શશિકાંત દાસ દ્વારા જારી કરવામાં આવ્યો છે જેમાં નાગરિકોને ઓનલાઈન પેમેન્ટ અંગે સાવધ રહેવા જણાવ્યું છે.”

શું દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે.?

Dharmendra Nyaychandbhai Sanghvi નામના ફેસબુક યુઝર દ્વારા તારીખ 02 ઓક્ટોબર 2022ના એક પોસ્ટ શેર કરવામાં આવી હતી. આ પોસ્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે, “વાયરલ વિડિયો આરબીઆઈના ગવર્નર શશિકાંત દાસ દ્વારા જારી કરવામાં આવ્યો છે જેમાં નાગરિકોને ઓનલાઈન પેમેન્ટ અંગે સાવધ રહેવા જણાવ્યું છે.”

Facebook | Fb post Archive | Fb video archive

FACT CHECK

અમે સંબંધિત સમાચાર અહેવાલો શોધવા માટે ગૂગલ પર કીવર્ડ શોધ ચલાવીને અમારી તપાસ શરૂ કરી. જો કે, અમને એવા કોઈ સમાચાર મળ્યા નથી કે જેમાં આરબીઆઈના ગવર્નરે ઓનલાઈન પેમેન્ટ એપ્લિકેશન યુઝર્સ માટે સાવધાન રહેવા માટેનો વિડિયો સંદેશ જારી કર્યો હોય.

આગળ, અમે ગૂગલ અને યુટ્યુબ પર કીવર્ડ શોધ ચલાવી, જેના પરિણામો અમને RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ દ્વારા જાહેર સંબોધનના વિડિયો તરફ દોરી ગયા. વિડિયો 4 મે 2021ના રોજ “શ્રી શક્તિકાંત દાસ, આરબીઆઈ ગવર્નર દ્વારા સંબોધન” કેપ્શન સાથે લાઇવ સ્ટ્રીમ કરવામાં આવ્યો હતો.

અમે જોઈ શકીએ છીએ કે આરબીઆઈ ગવર્નર એ જ પોશાક પહેર્યા છે જે વાયરલ વિડિયોમાં દેખાય છે. જો કે, અમને જાણવા મળ્યું કે 2021માં લાઇવ સ્ટ્રીમ કરવામાં આવેલ વિડિયોમાં, તે ડિજિટલ વોલેટસ અથવા નાણાકીય છેતરપિંડી સામે રક્ષણ વિશે વાત કરી રહ્યો ન હતો.

ઓરિજનલ વિડિયોમાં આરબીઆઈ ગવર્નર કોવિડ-19 રોગચાળા વિશે વાત કરી રહ્યા હતા, અને તેમાંથી ભારતે જે પડકારોનો સામનો કર્યો હતો. તેમણે સામાન્ય સ્થિતિ પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે કોવિડ-19 અસરગ્રસ્ત વ્યવસાયોને નાણાકીય રાહત આપવા માટે આરબીઆઈ દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાં વિશે બોલવાનું ચાલુ રાખ્યુ હતુ.

તેમજ વધુ સર્ચ કરતા અમને આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં અપલોડ કરવામાં આવેલી મૌસમ નાગપાલની રીલ  પ્રાપ્ત થઈ હતી. જે રીલનો ઓડિયો આરબીઆઈના ગર્વનરના વિડિયો સાથે જોડી અને અપલોડ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વિડિયો તમે નીચે જોઈ શકો છો.

https://www.facebook.com/reel/872014540854755

ફેક્ટ ક્રેસેન્ડોએ RBIના અધિકૃત પ્રવક્તા યોગેશ દયાલ સાથે વાત કરી, જેમણે અમને જણાવ્યું કે વાયરલ વિડિયો સંપાદિત અને નકલી છે. આ એક ફેક મેસેજ છે અને આ RBI ગવર્નરનો અવાજ નથી.

પીઆઈબી ફેક્ટ ચેક દ્વારા પણ આ વિડિયોને ફેક ગણાવીને એક ટ્વિટ જારી કર્યું છે.

सोशल मीडिया पर @RBI गवर्नर शक्तिकांत दास के एक वीडियो को गलत संदर्भ में साझा किया जा रहा है।#PIBFactCheck:

▶️ यह वीडियो भ्रामक है।

▶️ इस वीडियो में सुनाई दे रही यह आवाज़ आरबीआई गवर्नर @DasShaktikanta की नहीं है। pic.twitter.com/Wtl1gxGj1e

— PIB Fact Check (@PIBFactCheck) September 29, 2022

Archive

પરિણામ

આ વિડિયો સાથે કરવામાં આવેલો દાવો ખોટો સાબિત થાય છે. આ વિડિયો એડિટ કરેલો છે. વાયરલ વિડિયોને આરબીઆઈ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ દ્વારા જારી કરવામાં આવેલો સાવચેતી સંદેશ બનાવવામાં આવ્યો છે. રાજ્યપાલ દ્વારા વિડિયો એડ્રેસમાં બનાવવામાં આવેલ કન્ટેન્ટનો ઓડિયો ઉમેરવામાં આવ્યો છે. એ નોંધવું મહત્વપૂર્ણ છે કે વિડિયોમાં આપવામાં આવેલી માહિતી સચોટ છે, પરંતુ તેને આરબીઆઈ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ દ્વારા શેર કરવામાં આવી નથી.

(જો તમારી પાસે પણ સોશિયલ મિડિયાના માધ્યમથી કોઈ શંકાસ્પદ મેસેજ, પોસ્ટ, ફોટો અને વિડિયો અથવા સમાચાર હોય, તો તેની સત્યતા જાણવા માટે તમે અમને અમારા વોટ્સઅપ ફેક્ટલાઈન નંબર (9049053770) પર મોકલો. અમારા લેટેસ્ટ ફેક્ટ ચેક વાંચવા માટે Facebook, Instagram અને Twitter પર Fact Crescendoને ફોલો કરો.)