ધરાલીમાં બચાવ કામગીરી માટે ચિનૂક હેલિકોપ્ટર દ્વારા JCB પહોંચાડવામાં આવી રહ્યું છે…? જાણો શું છે સત્ય….

JCB લઈ જતા ચિનૂક હેલિકોપ્ટરની વાયરલ તસવીર વાસ્તવિક નથી પણ એડિટ કરવામાં આવેલી છે.

ઉત્તરાખંડના ઉત્તરકાશી જિલ્લામાં વાદળ ફાટવાથી થયેલા વિનાશ બાદ રાહત અને બચાવ કામગીરી હજુ પણ ચાલુ છે. કાટમાળમાં ફસાયેલા લોકોને બચાવવા માટે સરકારી મશીનરીની સંપૂર્ણ તાકાતનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ સંદર્ભમાં, સોશિયલ મીડિયા પર એક તસવીર ઝડપથી શેર કરવામાં આવી રહી છે, જેમાં ભારતીય વાયુસેનાનું ચિનૂક હેલિકોપ્ટર એક JCB ખોદકામ મશીન ઉપાડતું જોવા મળી રહ્યું છે. આ તસવીર શેર કરીને દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, “ઉત્તરકાશીમાં તાજેતરમાં બનેલી દુર્ઘટનાને કારણે, રસ્તો બંધ થઈ ગયો હતો અને ચિનૂક હેલિકોપ્ટર દ્વારા JCB ને આ રીતે ધારાલી પહોંચાડવામાં આવ્યું હતું.”

શું દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે.?

સોશિયલ મીડિયા યુઝર્સ દ્વારા તારીખ 09 ઓગસ્ટ 2025ના એક પોસ્ટ શેર કરવામાં આવી હતી. આ પોસ્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે, “ઉત્તરકાશીમાં તાજેતરમાં બનેલી દુર્ઘટનાને કારણે, રસ્તો બંધ થઈ ગયો હતો અને ચિનૂક હેલિકોપ્ટર દ્વારા JCB ને આ રીતે ધારાલી પહોંચાડવામાં આવ્યું હતું.”

Facebook | Fb post Archive 

FACT CHECK

ઉપરોક્ત પોસ્ટમાં કરવામાં આવેલા દાવાની સત્યતા તપાસવી જરૂરી જણાતા અમે અમારી પડતાલ/તપાસ કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી. 

અમારી તપાસની શરૂઆતમાં, અમે ગુગલ રિવર્સ ઈમેજનો ઉપયોગ કરીને વાયરલ પોસ્ટ અંગે સર્ચ કરતા અમને ઘણા પરિણામો પ્રાપ્ત થયા હતા. 

ઉપરોક્ત પરિણામો પરથી અમને ગેટ્ટી ઈમેજ વેબસાઈટ પર શેર કરાયેલ ચિનૂક હેલિકોપ્ટરની સમાન છબી મળી. તેની સાથે માહિતી આપતા જણાવવામાં આવ્યુ હતુ કે, આ ઈમેજ 8 ઓક્ટોબર 2020ના રોજ ગાઝિયાબાદના હિંડન એરબેઝ ખાતે આયોજિત 88મા ભારતીય વાયુસેના દિવસની ઉજવણીની છે, જેના કેપ્શન સાથે, ‘ભારતીય વાયુસેનાનું CH-47 ચિનૂક હેલિકોપ્ટર તેની ભાર વહન ક્ષમતાનું પ્રદર્શન કરી રહ્યું છે.‘ અહીં અમે જોયું કે તેમાં કોઈ JCB મશીન નહોતું. આ છબીનો શ્રેય હિન્દુસ્તાન ટાઇમ્સના સંજીવ વર્માને આપવામાં આવ્યો હતો. અહીં અમને 88મા ભારતીય વાયુસેના દિવસની ઉજવણીની ઘણી અન્ય છબીઓ મળી.  

અમને 8 ઓક્ટોબર 2020 ના રોજ Rediff.com પર શેર કરાયેલ આ ફોટો મળી, જે ચિનૂક હેલિકોપ્ટરની હતી.

વાયરલ છબીમાં હેલિકોપ્ટર સાથે દુર્ઘટનાની નીચેનો ફોટો અલગથી ઉમેરવામાં આવ્યો હતો તે સ્પષ્ટ હતું. તેથી અમે વાયરલ છબી નીચેનો ફોટો પણ શોધ્યો. પરિણામે, અમને આ છબી 6 ઓગસ્ટ 2025ના રોજ પ્રકાશિત હિન્દુસ્તાન ટાઇમ્સના અહેવાલમાં મળી, જેમાં કેપ્શન હતું કે, “ઉત્તરાખંડના ઉપરના ભાગમાં આવેલા એક લોકપ્રિય પર્યટન ગામ ધારલીમાં અચાનક પૂર આવ્યું, જેનાથી ખડકો, કાટમાળ અને કાદવનો પૂર આવ્યો, જેનાથી ત્યાંના ઘરો, દુકાનો અને હોટલોનો નાશ થયો.”  

આ તસવીર ઇન્ડિયા ટીવી, સીએનબીસી દ્વારા પણ રિપોર્ટ કરવામાં આવી છે અને તે બધા આ તસવીર માટે પીટીઆઈને શ્રેય આપે છે.

અમે વાયરલ તસવીરની સરખામણી અમને મળેલી મૂળ તસવીર સાથે કરી. તે જોઈ શકાય છે કે વાયરલ તસવીરમાંની તસવીરો અલગ છે અને તેને સંપાદિત કરવામાં આવી છે.

ઉપરાંત, તપાસ દરમિયાન, અમને ઉત્તરાખંડ પોલીસના ફેસબુક પેજ પર એક પોસ્ટ મળી, જેમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું કે વાયરલ ફોટો ધરાલી ડિઝાસ્ટર રેસ્ક્યૂ સાથે સંબંધિત નથી. ઉત્તરાખંડ પોલીસે પોસ્ટમાં લખ્યું છે કે, “કેટલાક લોકો ચિનૂક દ્વારા ઉપાડવામાં આવેલા JCBના ઉપરોક્ત ચિત્રને ઉત્તરકાશીના હર્ષિલમાં ધારાલી ડિઝાસ્ટર રેસ્ક્યૂ સાથે જોડી રહ્યા છે, જે સંપૂર્ણપણે ખોટું અને ભ્રામક છે. આ ચિત્ર ધારાલી ડિઝાસ્ટર રેસ્ક્યૂ સાથે સંબંધિત નથી.” 

પરિણામ

આમ, અમારી પડતાલમાં ઉપરોક્ત પોસ્ટ ખોટી સાબિત થાય છે. કારણ કે, JCB લઈ જતા ચિનૂક હેલિકોપ્ટરની વાયરલ તસવીર વાસ્તવિક નથી પણ એડિટ કરવામાં આવેલી છે.

(જો તમારી પાસે પણ સોશિયલ મિડિયાના માધ્યમથી કોઈ શંકાસ્પદ મેસેજ, પોસ્ટ, ફોટો અને વિડિયો અથવા સમાચાર હોય, તો તેની સત્યતા જાણવા માટે તમે અમને અમારા વોટ્સઅપ ફેક્ટલાઈન નંબર (9049053770) પર મોકલો. અમારા લેટેસ્ટ ફેક્ટ ચેક વાંચવા માટે Facebook, Instagram અને Twitter પર Fact Crescendoને ફોલો કરો.)