જાણો વીડિયોમાં દેખાતા ફળની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં સળગી ઉઠતા હોવાના વાયરલ વીડિયોનું શું છે સત્ય…

તાજેતરમાં સોશિયલ મીડિયા પર એક એવો વીડિયો વાયરલ થઈ રહ્યો છે કે, જેમાં એક છોડના ફળની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં તે દિવાસળી આપોઆપ સળગી ઉઠે છે. આ વીડિયો સાથે એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, વીડિયોમાં દેખાતા છોડના ફળની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં તે દિવાસળી આપોઆપ સળગી ઉઠે છે. પરંતુ ફેક્ટ ક્રેસેન્ડોની પડતાલમાં આ દાવો ખોટો અને પાયાવિહોણો હોવાનું સાબિત થાય છે. કારણ કે, આ પ્રકારનો કોઈ છોડ એવો નથી કે, તેની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં દિવાસળી સળગી ઉઠે. વધુમાં આ માહિતીનું ખંડન ખેરવા યુનિવર્સિટીના કૃષિ વૈજ્ઞાનિક દ્વારા પણ કરવામાં આવ્યું છે. આ માહિતી સોશિયલ મીડિયા પર લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવા વાયરલ કરવામાં આવી રહી છે.

શું દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે.?

P J Parmar નામના ફેસબુક યુઝર દ્વારા 25 માર્ચ, 2023 ના રોજ એક પોસ્ટ શેર કરવામાં આવી હતી. ફોટો સાથે શીર્ષકમાં એવું લખવામાં આવ્યું છે કે, દિવાસળી આ ફળની પાસે લઈ જવાથી આપોઆપ સળગી ઉઠે છે હો… વિડિયો જુઓ… પોસ્ટમાં મૂકવામાં આવેલા વીડિયો સાથેના લખાણમાં એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, વીડિયોમાં દેખાતા છોડના ફળની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં તે દિવાસળી આપોઆપ સળગી ઉઠે છે.

Facebook Post | Archive

FACT CHECK

ઉપરોક્ત પોસ્ટમાં કરવામાં આવેલા દાવાની સત્યતા તપાસવી જરૂરી જણાતાં અમે અમારી પડતાલ/તપાસ કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી. તપાસની શરૂઆતમાં અમે ગુગલનો સહારો લઈને સર્ચ કરતાં અમને પોસ્ટમાં મૂકવામાં આવેલા વીડિયોમાં કરવામાં આવેલા દાવા મુજબની કોઈ જ માહિતી ગુગલ પર પ્રાપ્ત થઈ નહતી.

ત્યાર બાદ અમે અમારી તપાસ આગળ વધારતાં અમને આજ વીડિયો અંગેની ચોખવટ કરતી એક ફેસબુક પોસ્ટ પ્રાપ્ત થઈ હતી. જેમાં આ વીડિયો ફેક હોવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. જાણીતા વૈધ અને વનસ્પતિ નિષ્ણાંત ભાવેશભાઈ મોઢ એવું જણાવે છે કે, “વીડિયોમાં જે ફળ દેખાઈ રહ્યું છે એ સફેદ ભિલામો છે. અને આ ભિલામાના ફળની નજીક જે દિવાસળી લઈ જવામાં આવી રહી છે તેના પર ફોસ્ફરસ લગાવેલો હોવો જોઈએ તો જ એ આ રીતે સળગી ઉઠે બાકી કોઈ પણ વનસ્પતિશાસ્ત્રની બુકમાં આ પ્રકારની કોઈ વનસ્પતિનો ઉલ્લેખ કરવામાં નથી આવ્યો. લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવા માટે આ વીડિયો બનાવવામાં આવ્યો છે.” 

આવી જ રીતે આ વીડિયોનું ખંડન કરતી વધુ એક પોસ્ટ ફેસબુક યુઝર દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

ત્યાર બાદ અમેરી તપાસને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે અમે મહેસાણાની ખેરવા ખાતે આવેલી કૃષિ યુનિવર્સિટીના કૃષિ વૈજ્ઞાનિક એમ.આર.પટેલ સાહેબનો સંપર્ક કરતાં તેઓએ પણ અમને આ વીડિયો ફેક હોવાનું જણાવ્યું હતું. વધુમાં તેઓએ એ પણ કહ્યું હતું કે, “સૌપ્રથમ તો જો આવો કોઈ છોડ કે ફળ હોય તો તેનો ઉલ્લેખ કોઈ પણ પુસ્તકમાં હોય જ તેમજ વીડિયો બનાવનાર પોતાની ઓળખ પણ છુપાવી રહ્યો છે. જેના પરથી શંકા પેદા થાય છે. વનસ્પતિશાસ્ત્રની કોઈ પણ બુકમાં આ પ્રકારનો કોઈ જ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી. તેમજ જે છોડ દેખાઈ રહ્યો છે એ ભિલામાનો છોડ છે અને આ રીતે દિવાસળી તેની નજીક લઈ જતાં સળગી ઉઠે એ તદ્દન ખોટું છે આ એક બનાવટી વીડિયો છે.”

વધુમાં કૃષિ વૈજ્ઞાનિક પટેલ સાહેબે આ વીડિયો અંગેની સ્પષ્ટતા કરતો એક વીડિયો બનાવીને અમને મોકલી આપ્યો હતો. જેમાં તમે આ છોડના ફળની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં સળગી ઉઠે છે એની વિગતવાર માહિતી જોઈ શકો છો.

પરિણામ

આમ, અમારી પડતાલમાં ઉપરોક્ત પોસ્ટમાં કરવામાં આવેલો દાવો ખોટો અને પાયાવિહોણો હોવાનું સાબિત થાય છે કારણ કે, આ પ્રકારનો કોઈ છોડ એવો નથી કે, તેની નજીક દિવાસળી લઈ જતાં દિવાસળી સળગી ઉઠે. વધુમાં આ માહિતીનું ખંડન ખેરવા યુનિવર્સિટીના કૃષિ વૈજ્ઞાનિક દ્વારા પણ કરવામાં આવ્યું છે. આ માહિતી સોશિયલ મીડિયા પર લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવા વાયરલ કરવામાં આવી રહી છે. 

(જો તમારી પાસે પણ સોશિયલ મીડિયાના માધ્યમથી કોઈ શંકાસ્પદ મેસેજ, પોસ્ટ, ફોટો અને વીડિયો અથવા સમાચાર હોય, તો તેની સત્યતા જાણવા માટે તમે અમને અમારા વોટ્સઅપ ફેક્ટલાઈન નંબર (9049053770) પર મોકલો. અમારા લેટેસ્ટ ફેક્ટ ચેક વાંચવા માટે Facebook, Instagram અને Twitter પર Fact Crescendoને ફોલો કરો.)