તાજેતરમાં સોશિયલ મીડિયા પર કોરોના વાયરસને લગતો એક મેસેજ વાયરલ થઈ રહ્યો છે. જેની સાથે એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, “સિંગાપોર દ્વારા કોવિડ-19 બોડીનું ઓટોપ્સી કરવામાં આવ્યું અને કોરોના એક વાયરસ નહીં પરંતુ બેકટેરિયા હોવાની જાહેરાત કરી.” પરંતુ ફેક્ટ ક્રેસેન્ડોની પડતાલમાં આ દાવો ખોટો અને પાયાવિહોણો હોવાનું સાબિત થાય છે. કારણ કે, સિંગાપોર હેલ્થ મિનિસ્ટ્રી દ્વારા વાયરલ ફોરવર્ડ મેસેજ અંગે સ્પષ્ટતા કરતા જણાવ્યું છે, સિંગાપોર દ્વારા કોઈપણ ઓટોપ્સી કરવામાં આવ્યું નથી. વાયરલ મેસેજ તદ્દન ભ્રામક છે અને લોકોમાં ભ્રામક્તા ફેલાવવામાં આવી રહી છે. આ માહિતીને સોશિયલ મીડિયા પર લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવા માટે વાયરલ કરવામાં આવી રહી છે.
શું દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે.?
એક ફેસબુક યુઝર દ્વારા 25 મે, 2025ના રોજ એક પોસ્ટ શેર કરવામાં આવી હતી. પોસ્ટમાં મૂકવામાં આવેલી માહિતી સાથેના લખાણમાં એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, સિંગાપોર દ્વારા કોવિડ-19 બોડીનું ઓટોપ્સી કરવામાં આવ્યું અને કોરોના એક વાયરસ નહીં પરંતુ બેકટેરિયા હોવાની જાહેરાત કરી.
FACT CHECK
ઉપરોક્ત પોસ્ટમાં કરવામાં આવેલા દાવાની સત્યતા તપાસવી જરૂરી જણાતાં અમે અમારી પડતાલ/તપાસ કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી. તપાસની શરૂઆતમાં અમને જાણવા મળ્યું કે, થોડાક વર્ષ પહેલાં પણ આવો જ એક મેસેજ ઈટલી અને રશિયાના નામે વાયરલ થયો હતો. ત્યારે પણ ફેક્ટ ક્રેસેન્ડોની મરાઠી ટીમ દ્વારા તેની ખરાઈ કરી સત્ય બહાર લાવવામાં આવ્યુ હતું.
ચાલો આ સંદેશમાંના દરેક દાવાની ચકાસણી કરીએ.
દાવો નં. 1 – WHOએ કોવિડ-19 દર્દીઓના પોસ્ટમોર્ટમ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો.
હકીકત: વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) પાસે આવા પ્રતિબંધો અથવા નિયમો બનાવવાની કોઈ સત્તા નથી. તેનાથી વિપરીત, WHO એ 4 સપ્ટેમ્બર, 2020ના રોજ કોવિડ-19 દર્દીઓ પર શબ પરીક્ષણ કેવી રીતે કરવું તે અંગે અપડેટ માર્ગદર્શિકા પ્રકાશિત કરી છે. તેથી આ નિવેદન ખોટું છે. સિંગાપોર માટે WHOના પ્રોટોકોલને તોડવાનો અને શબપરીક્ષણ હાથ ધરવાનો કોઈ અર્થ નથી.
દાવો નં. 2 – કોવિડ-19 દર્દીઓ પર શબ પરિક્ષણ કરનાર સિંગાપોર વિશ્વનો પ્રથમ દેશ બન્યો છે.
હકીકત – આ નિવેદન ખોટું છે. અમેરિકા, ઇંગ્લેન્ડ અને ઇટલી સહિત અન્ય દેશો ફેબ્રુઆરી 2020 થી કોવિડ-19 દર્દીઓની શબ પરિક્ષણ કરી રહ્યા છે.
દાવો નં. 3 – કોવિડ-19 વાયરસ તરીકે અસ્તિત્વમાં નથી, તે એક બેક્ટેરિયા છે.
સાચું – આ નિવેદન સંપૂર્ણપણે અસત્ય છે. કોરોના એક વાયરસ છે. વિશ્વ વિખ્યાત મેડિકલ જર્નલ ધ લેન્સેટે કોરોના વાયરસના જીનોમ સિક્વન્સ પર એક મહા નિબંધ પ્રકાશિત કર્યો છે. તેને સ્પષ્ટ રીતે વાયરસ કહેવામાં આવે છે.
વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાએ પણ કોરોનાને વાયરસ ગણાવ્યો છે. કોવિડ-19 શબ્દમાં CO અક્ષરો કોરોના શબ્દનું સંક્ષિપ્ત રૂપ છે, VI નો અર્થ વાયરસ અથવા વાયરસ છે, D નો અર્થ રોગ છે અને નંબર 19 વર્ષ 2019 સૂચવે છે.
દાવો નં. 4 – કોવિડ-19 લોહીના ગંઠાવાનું કારણ બને છે, મગજ, હૃદય અને ફેફસાંને ઓક્સિજનથી વંચિત રાખે છે અને મૃત્યુનું કારણ બને છે.
હકીકત – કોરોના આર્ટરી ડિસીઝ દર્દીના શરીરમાં વિવિધ પ્રકારની ગૂંચવણો પેદા કરી શકે છે. રક્ત વાહિનીઓમાં લોહીના ગંઠાવાનું (થ્રોમ્બોસિસ) બનવાનું જોખમ પણ છે.
જોન્સ હોપકિન્સ નિષ્ણાતોના જણાવ્યા અનુસાર, કોવિડ ફેફસાં, પગ અને અન્ય વિસ્તારોમાં મોટા પ્રમાણમાં લોહીના ગંઠાવાનું કારણ બને છે.
લોહીના ગંઠાવાનું લોહીના પ્રવાહને અવરોધે છે અને અંગોને પૂરતા પ્રમાણમાં ઓક્સિજનના પુરવઠામાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે. કૉડને કારણે શ્વસન નિષ્ફળતાનું જોખમ વધારે છે. તેથી આ નિવેદન મહદઅંશે સાચું છે.
દાવો નં. 5 – કોવિડ-19ની સારવાર માટે ક્યારેય વેન્ટિલેટર અને આઈસીયુની જરૂર પડતી નથી.
સત્ય – ફેક્ટ ક્રેસેન્ડો સાથે વાત કરતા, દિલ્હીની એલએનજીપી હોસ્પિટલના ડૉ. હીરાએ કહ્યું હતું કે તમામ કોવિડ -19 દર્દીઓને વેન્ટિલેટર અથવા ICUની જરૂર નથી. જો કે, જ્યારે કોરોનાના કારણે શ્વસન સંબંધી તકલીફ અથવા વિવિધ અંગોની નિષ્ફળતા થાય ત્યારે વેન્ટિલેટર અને ICU જરૂરી છે. તેથી એમ કહેવું ખોટું હશે કે તેમની જરૂર નથી.
દાવો નં. 6 – એન્ટિબાયોટિક ગોળીઓ, બળતરા વિરોધી અને એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ્સ વહેલી સાજા થવા માટે લેવી જોઈએ.
હકીકત – કોરોના વાયરસની સારવાર બળતરા વિરોધી અને એન્ટી-કોગ્યુલેન્ટ્સથી કરી શકાય છે.
અમેરિકન કોલેજ ઓફ કાર્ડિયોલોજી (JACC)ના જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા એક લેખ અનુસાર, કોવિડ-19ના હોસ્પિટલમાં દાખલ દર્દીઓ માટે તેમની આડ અસરોના આધારે એન્ટિ-કોગ્યુલેશન દવાઓનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
યુકેના આરોગ્ય વિભાગે બળતરા વિરોધી દવાઓ અંગે સમાન સલાહ જારી કરી છે.
ઉપર જણાવ્યા મુજબ, કોવિડ-19 એ કોરોના વાયરસથી થતો રોગ છે. તેથી, કોવિડ-19 પર એન્ટિ બાયોટિક્સનો કોઈ ઉપયોગ નથી. એન્ટિબાયોટિક્સ માત્ર બેક્ટેરિયલ ચેપ સામે અસરકારક છે.
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશને એમ પણ કહ્યું છે કે કોરોના વાયરસ ચેપ પછી એન્ટિબાયોટિક્સ ન લેવી જોઈએ.
દાવો નં. 7 – 5G રેડિયેશન કોરોના બેક્ટેરિયાને સક્રિય કરે છે.
સત્યતા – આ દાવો સંપૂર્ણપણે ખોટો છે. 5-જી મોબાઈલ રેડિયેશનથી કોરોના નથી થતો. વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠને આ અંગે સ્પષ્ટતા કરી છે.
ઉપરોક્ત પોસ્ટમાં કરવામાં આવેલા દાવાની સત્યતા તપાસવી જરૂરી જણાતા અમે અમારી પડતાલ/તપાસ કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી. સૌપ્રથમ અમે ગૂગલ પર જૂદા-જૂદા કીવર્ડ સાથે સર્ચ કરતા અમને 7 જૂન 2021ના મિનિસ્ટ્રી ઓફ હેલ્થ, સિંગાપોર દ્વારા કરવામાં આવેલી પોસ્ટ પ્રાપ્ત થઈ હતી.
સિંગાપોર હેલ્થ મિનિસ્ટ્રી દ્વારા જણાવવામાં આવ્યુ હતુ કે, “સિંગાપોર દ્વારા કોવિડ-19 બોડીનું ઓટોપ્સી કરવામાં આવ્યું નથી. વાયરલ મેસેજ પર COVID-19 ચેપને લગતી ખોટી માહિતી જણાવવામાં આવી રહી છે. આગાઉ આ વાયરલ ફોરવર્ડ મેસેજ જેમાં સિંગાપોરને બદલે રશિયાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો, તે મેસેજ પણ ખોટો હોવાનું સામે આવ્યું છે.”
સિંગાપોરની સરકારી વેબસાઈટ પર પણ આ વાયરલ મેસેજ અંગે સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી હતી અને જણાવવામાં આવ્યુ હતુ કે, “વાયરલ મેસેજ સાથે કરવામાં આવેલ તમામ દાવાઓ ભ્રામક છે. આ મેસેજ સિંગાપોરના આરોગ્ય મંત્રાલય તરફથી કરવામાં આવ્યો નથી. આગાઉ સિંગાપોરને બદલે ઇટલી અને રશિયા જેવા દેશોને ના નામે આ ભ્રામક મેસેજ શેર કરવામાં આવ્યો હતો.”
આ ઉપરાંત PIB Fact Check દ્વારા 2021 અને 2022માં ટ્વિટ દ્વારા આ મેસેજની માહિતી ખાટી હોવાની પોસ્ટ કરવામાં આવી હતી.
પરિણામ
આમ, આમ, અમારી પડતાલમાં ઉપરોક્ત પોસ્ટમાં કરવામાં આવેલો દાવો અધૂરી માહિતી સાથેનો હોવાનું સાબિત થાય છે કારણ કે, સિંગાપોર હેલ્થ મિનિસ્ટ્રી દ્વારા વાયરલ ફોરવર્ડ મેસેજ અંગે સ્પષ્ટતા કરતા જણાવ્યું છે, સિંગાપોર દ્વારા કોઈપણ ઓટોપ્સી કરવામાં આવ્યું નથી. વાયરલ મેસેજ તદ્દન ભ્રામક છે અને લોકોમાં ભ્રામક્તા ફેલાવવામાં આવી રહી છે. આ માહિતીને સોશિયલ મીડિયા પર લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવા માટે વાયરલ કરવામાં આવી રહી છે.
(જો તમારી પાસે પણ સોશિયલ મીડિયાના માધ્યમથી કોઈ શંકાસ્પદ મેસેજ, પોસ્ટ, ફોટો અને વીડિયો અથવા સમાચાર હોય, તો તેની સત્યતા જાણવા માટે તમે અમને અમારા વોટ્સઅપ ફેક્ટલાઈન નંબર (9049053770) પર મોકલો. અમારા લેટેસ્ટ ફેક્ટ ચેક વાંચવા માટે Facebook, Instagram અને Twitter પર Fact Crescendoને ફોલો કરો.)
Title: જાણો સિંગાપોર ખાતે કોરોના બોડીનું ઓટોપ્સી કરવામાં આવ્યું હોવાના નામે વાયરલ થઈ રહેલા મેસેજનું શું છે સત્ય…
Fact Check By: Vikas VyasResult: False
